ลูกพูดช้าเท่าไหร่ถึงเรียกว่าผิดปกติ

ผู้ปกครองมักกังวลว่าลูกยังไม่พูด ลูกพูดไม่ชัด จะเป็นอะไรหรือเปล่า พัฒนาการด้านภาษาถือเป็นสิ่งสำคัญหนึ่งในพัฒนาการเด็ก การพูดช้าอาจเป็นเรื่องปกติที่เกิดขึ้นได้ในช่วงหนึ่งของวัย แต่ในบางกรณีอาจเป็นสัญญาณเตือนของปัญหาพัฒนาการที่ควรได้รับการประเมินจากผู้เชี่ยวชาญ บทความนี้จะช่วยให้ผู้ปกครองเข้าใจว่า พัฒนาการเด็กในด้านการพูดควรเป็นอย่างไรในแต่ละช่วงวัย และเมื่อใดที่ควรปรึกษานักกิจกรรมบำบัดหรือนักแก้ไขการพูด

ลูกพูดช้าจะส่งผลเสียอะไรในระยะยาวบ้าง?

เด็กเล็กการพูดไม่ได้เป็นแค่การสื่อสาร แต่เป็นรากฐานสำคัญของการเรียนรู้และการเข้าสังคม หากลูกพูดช้ากว่าช่วงวัยที่ควรเป็น อาจส่งผลกระทบหลายด้านในระยะยาว ทั้งทางอารมณ์ สังคม และการเรียนรู้ และที่สำคัญคือ อาจทำให้เด็กขาดความมั่นใจในตัวเองโดยไม่รู้ตัว การสังเกตและใส่ใจตั้งแต่ต้นคือกุญแจสำคัญที่จะช่วยให้ลูกเติบโตอย่างเต็มศักยภาพ หากผู้ปกครองเริ่มรู้สึกว่าลูกพูดช้ากว่าปกติ อย่ารอให้ "เดี๋ยวก็พูดได้เอง" กลายเป็นความเสียใจในภายหลัง การเข้ารับการประเมินและดูแลจากนักกิจกรรมบำบัดหรือนักแก้ไขการพูดตั้งแต่เนิ่น ๆ คือสิ่งที่ดีที่สุดสำหรับลูก

ลูกสองขวบแล้วยังพูดไม่เป็นคำเลย แบบนี้ถือว่าลูกพูดช้าหรือไม่

ในวัย 2 ขวบ เด็กควรเริ่มพูดคำเดี่ยวที่มีความหมายได้อย่างน้อย 50 คำ และสามารถพูดคำสองพยางค์ เช่น เอาน้ำ ไปบ้าน หรือ หม่ำหม่ำ ได้แล้ว ถ้าลูกอายุ 2 ขวบเต็ม แล้วยังพูดไม่ได้เป็นคำ หรือพูดได้เพียงคำที่ไม่มีความหมาย เช่น อะ ๆ เอ๊ะ ๆ ซ้ำ ๆ โดยไม่สื่อสารอะไรชัดเจน หรือพูดได้แค่คำเดี่ยว ๆ ไม่เกิน 10 คำ นั่นอาจเป็นสัญญาณเตือนของการพูดช้า

แล้วเด็กควรพูดได้แค่ไหนในช่วงวัย

• 1 ขวบ: พูดคำที่มีความหมายได้ 1-3 คำ เช่น แม่, ไป, หม่ำ

• 1 ขวบครึ่ง (18 เดือน): พูดได้ประมาณ 10-20 คำ และเริ่มเลียนเสียงตามผู้ใหญ่

• 2 ขวบ: มีคลังคำศัพท์อย่างน้อย 50 คำ และเริ่มพูดคำ 2 พยางค์ 

• 3 ขวบ: พูดประโยค 3-4 คำได้ต่อเนื่อง เข้าใจคำถามง่าย ๆ และคนรอบข้างควรเริ่มฟังเด็กพูดรู้เรื่องบ้างแล้ว

หากลูกเข้าสู่วัย 2 ขวบแล้วยังไม่พูดเป็นคำ หรือพูดน้อยมาก ไม่ควรรอให้โตเองแล้วค่อยพูด

สาเหตุที่ส่งผลให้ลูกพูดช้าเกิดจากอะไรได้บ้าง

เมื่อผู้ปกครองเริ่มรู้สึกว่าลูกพูดช้า คำถามแรกที่มักเกิดขึ้นคือ ลูกพูดช้าเกิดจากอะไร บางคนอาจคิดว่าเป็นเรื่องปกติ แต่จริง ๆ แล้วสาเหตุของการพูดช้ามีหลายปัจจัย ซึ่งแตกต่างกันไปในเด็กแต่ละคน การเข้าใจต้นเหตุอย่างถูกต้อง จะช่วยให้ผู้ปกครองวางแนวทางแก้ไขได้อย่างเหมาะสม และไม่เสียเวลาไปกับการรอคอย

1. ขาดการกระตุ้นพัฒนาการอย่างสมวัย

หนึ่งในสาเหตุสำคัญที่ทำให้ลูกพูดช้าคือ การไม่ได้รับการกระตุ้นทางภาษาอย่างเพียงพอในช่วงวัยที่เหมาะสม หากขาดการพูดคุย สัมผัส เล่น หรือปฏิสัมพันธ์กับคนรอบตัว เด็กจะไม่มีโอกาสเลียนแบบคำพูดหรือฝึกใช้ภาษาอย่างเป็นธรรมชาติ

ตัวอย่างพฤติกรรมที่พบบ่อย:

• ปล่อยให้เด็กอยู่กับหน้าจอ เช่น โทรศัพท์ แท็บเล็ต หรือทีวีเกือบตลอดวัน
• พ่อแม่/ผู้ดูแลพูดน้อย ไม่ค่อยสื่อสารกับลูก
• ชอบพูดแทน หรือเดาใจลูกตลอด โดยไม่รอให้เด็กพยายามสื่อสาร
• คิดว่าเด็กยังเล็ก พูดไปก็ไม่รู้เรื่อง จึงไม่พูดด้วย

2. ปัญหาทางด้านพัฒนาการโดยเดิม

เด็กบางคนพูดช้าเนื่องจากมีปัญหาเกี่ยวกับพัฒนาการที่เป็นพื้นฐานมาตั้งแต่แรก ซึ่งอาจไม่ได้เกี่ยวกับการเลี้ยงดูหรือสิ่งแวดล้อมโดยตรง แต่เป็นความบกพร่องหรือความแตกต่างทางพัฒนาการของตัวเด็กเอง

ตัวอย่างภาวะที่พบบ่อย ได้แก่:

• พัฒนาการล่าช้าโดยรวม (Global Developmental Delay)
  เด็กในกลุ่มนี้มักมีพัฒนาการล่าช้าหลายด้าน ทั้งด้านภาษา การเคลื่อนไหว และการช่วยเหลือตัวเอง
• ภาวะออทิซึม (Autism Spectrum Disorder) 
  เด็กออทิสติกมักมีปัญหาด้านการสื่อสารและการเข้าสังคม อาจไม่สบตา ไม่โต้ตอบ ไม่เลียนแบบท่าทาง หรือพูดในลักษณะที่ไม่สื่อความหมาย
  
  

3. ลูกๆไม่มีโอกาสได้พูดหรือแสดงออกด้วยคำพูดต่างๆ

เด็กบางคนไม่ได้พูดไม่ใช่เพราะพูดไม่ได้ แต่เพราะ ไม่มีโอกาส หรือ แรงจูงใจให้พูด อย่างเพียงพอในชีวิตประจำวัน

ตัวอย่างสถานการณ์ที่พบบ่อย:

• พ่อแม่หรือผู้ดูแล มักพูดแทนลูกตลอด เช่น ลูกชี้ของก็รีบหยิบให้เลย โดยไม่รอให้ลูกพูด
• มีพี่น้องหรือผู้ใหญ่ที่รู้ใจ เด็กมากจนเดาได้หมด เด็กจึงไม่จำเป็นต้องพูดเอง
• บ้านเงียบ ไม่มีการพูดคุย สื่อสาร หรือทำกิจกรรมร่วมกันที่กระตุ้นให้เด็กใช้ภาษา
• เด็กดูหน้าจอมาก จนเคยชินกับการรับสารฝ่ายเดียว แต่ไม่เคยได้โต้ตอบจริง ๆ

การเปิดโอกาสให้ลูกได้พูด เช่น ให้ลูกขอของเอง รอให้ลูกพยายามบอกความต้องการ หรือชวนพูดคุยในชีวิตประจำวัน เป็นการฝึกใช้ภาษาอย่างธรรมชาติ และช่วยกระตุ้นให้ลูกพัฒนาทักษะการสื่อสารอย่างต่อเนื่อง

จะเสริมสร้างการพูดให้เด็กๆไม่เสี่ยงต่อภาวะ ลูกพูดช้า ได้อย่างไรบ้างจากที่บ้าน

พ่อแม่คือ ครูคนแรกที่สำคัญที่สุดในชีวิตของลูก การสร้างสภาพแวดล้อมให้ลูกมีโอกาสได้ฟัง ได้พูด และได้โต้ตอบในชีวิตประจำวัน คือกุญแจสำคัญที่จะช่วยป้องกันภาวะลูกพูดช้าได้ตั้งแต่ต้น

วิธีง่าย ๆ ที่บ้าน เพื่อกระตุ้นการพูดของลูก เช่น พูดคุยกับลูกบ่อย ๆ บรรยายสิ่งที่ทำ พูดถึงสิ่งรอบตัว ใช้น้ำเสียงชัดเจน และให้ลูกเห็นปากเราเวลาพูด อ่านนิทานทุกวัน เลือกเล่มที่มีคำง่าย ๆ ภาพชัด ๆ อ่านด้วยน้ำเสียงสนุก และชวนลูกพูดตาม รอให้ลูกพูด ไม่พูดแทน ถ้าลูกต้องการอะไร ให้รอสักนิด กระตุ้นให้ลูกพยายามพูดหรือส่งเสียงแทนการชี้อย่างเดียว และลดการใช้หน้าจอ แต่ถึงแม้พ่อแม่จะพยายามกระตุ้นที่บ้านแล้ว หากยังรู้สึกว่าลูกไม่ยอมพูด หรือพูดน้อยมากต่างจากวัย  พูดไม่ชัด สื่อสารไม่ได้ หรือดูไม่เข้าใจภาษา ไม่สบตา ไม่ตอบสนองเมื่อถูกเรียก หรือพูดแต่คำเดิมซ้ำ ๆ

นั่นอาจเป็นสัญญาณเตือนของปัญหาที่ต้องการการช่วยเหลือจากผู้เชี่ยวชาญด้านพัฒนาการเด็ก อย่ารอให้สายเกินไป การประเมินและกระตุ้นพัฒนาการตั้งแต่เนิ่น ๆ จะช่วยให้ลูกพัฒนาได้ทันวัย และลดความเสี่ยงที่จะล่าช้าในด้านอื่น ๆ ตามมา

ลูกพูดช้าหรือไม่ ให้นักกิจกรรมบำบัดประเมินพัฒนาการและให้คำปรึกษา

นักกิจกรรมบำบัดสามารถช่วยคุณประเมินพัฒนาการของลูกได้อย่างแม่นยำ พร้อมให้คำแนะนำในการส่งเสริมการพูดและวางแผนพัฒนาอย่างเหมาะสมกับวัย

Kids Plus พร้อมให้การดูแลเด็กๆและมีคอร์สที่เกี่ยวข้อง หากสงสัยว่าลูกพูดช้า สามารถติดต่อสอบถามเราได้เลย

Kids Plus พร้อมดูแลและพัฒนาลูกน้อยของคุณ การพูดช้าเป็นเรื่องที่ผู้ปกครองหลายคนกังวลใจ เพราะการพูดคือพื้นฐานสำคัญของการเรียนรู้และสื่อสารในชีวิตประจำวัน การเลี้ยงดูลูกน้อยที่มีการดูแลและกระตุ้นพัฒนาการอย่างเหมาะสม จะช่วยให้เด็กก้าวผ่านช่วงเวลาสำคัญนี้ไปได้อย่างมั่นใจ เพราะที่ Kids Plus เรามีนักกิจกรรมบำบัดผู้เชี่ยวชาญ พร้อมให้คำปรึกษาและมีคอร์สกระตุ้นพัฒนาการสำหรับเด็กที่พูดช้าโดยเฉพาะ หากผู้ปกครองสงสัยว่าลูกพูดช้า หรือต้องการคำแนะนำเกี่ยวกับพัฒนาการ อย่ารอช้า ติดต่อสอบถามเราได้เลย เรายินดีช่วยให้คำปรึกษาและดูแลอย่างใกล้ชิด